Wellicht loopt u weleens ergens tegenaan waarvan u eigenlijk vindt dat het op die manier niet behoort te gaan, maar waarvan u geen melding van durven te maken. Denk bijvoorbeeld aan misstanden in de zorg of achterdeurtjes bij uw werkgever. Een aantal Tweede Kamerleden wil ernstige maatschappelijke misstanden wegnemen, hetgeen niet altijd mogelijk is zonder klokkenluiders; personen die ernstige misstanden aan de kaak stellen waar dit omwille van integriteit en vertrouwen niet altijd mogelijk is. Deze klokkenluiders zijn zo belangrijk voor de maatschappij, dat door de Tweede Kamerleden een speciale wet is geïntroduceerd welke onder meer bescherming biedt aan de klokkenluiders, de Wet huis voor klokkenluiders.
De aanleiding
De naam Ad Bos zal direct een belletjes bij u doen rinkelen. Bos stelde namelijk ernstige misstanden in de bouwsector aan de kaak. Dat deze naam u zo bekend in de oren klinkt vormt ook direct de kern van het probleem. Bos kon namelijk na het ‘lekken’ van deze informatie niet meer aan een baan in de bouwsector geraken. Veel werknemers die misstanden aan het licht brengen vinden hierna geen baan meer. Dit is de Tweede Kamerleden Van Raak (SP), Fokke (PvdA), Koşer Kaya (D66), Voortman (GroenLinks), Segers (ChristenUnie), Thieme (PvdD) en Klein een doorn in het oog en daarom hebben zij op 11 december 2014 een wetsvoorstel ingediend voor de Wet huis voor klokkenluiders.
De wet
Een jaar geleden is het voorstel ingediend en inmiddels krijgt de wet steeds meer vorm. Het doel van de wet is volgens Van Raak de volgende:
“Al vele jaren wordt gesproken over de bescherming van klokkenluiders. Met dit voorstel kunnen we melders van misstanden eindelijk beschermen. Het Huis dient ook het algemeen belang: misstanden zullen onafhankelijk worden onderzocht, problemen zullen moeten worden opgelost. Daarmee voorkomen we fraude, of bedreiging van de veiligheid, de gezondheid of het milieu. Daarmee leveren we ook een bijdrage aan een beter bestuur, waarin verantwoordelijken ook echt hun verantwoordelijkheid moeten nemen. En hopen we het vertrouwen van mensen in het bestuur te kunnen vergroten.” (bron: website SP)
De wet beoogt dus niet alleen de klokkenluiders te beschermen, maar ook meer in het algemeen de maatschappij door onafhankelijk onderzoek mogelijk en zelfs verplicht te maken. Het kost de maatschappij namelijk erg veel geld indien wordt gefraudeerd en ook brengt het bijvoorbeeld gezondheidsrisico’s met zich. Denk bijvoorbeeld maar aan overtredingen van de milieuwetgeving door dumping van vervuilde bagger. Met ‘het Huis’ wordt gedoeld op een zelfstandig instituut dat kan samenwerken met het Openbaar Ministerie, toezichthouders en inspecties.
Gevolgen
Bedrijven en organisaties moeten met de introductie van de wet een interne regeling opstellen, waarin wordt neergelegd hoe misstanden kunnen worden gemeld. Is de organisatie niet bereid iets met deze melding te doen, dan kunnen zij het Huis voor klokkenluiders benaderen. Indien nodig start het Huis zelf een onderzoek naar de misstand(en) en doet zij een aanbeveling. Ook kan het Huis onderzoek doen naar de wijze waarop de interne regeling is nageleefd. Gedurende dit onderzoek is het niet mogelijk om de betreffende werknemer te ontslaan of op een andere wijze te benadelen.
