Jazeker, ook op internet hebt u te maken met het intellectueel eigendomsrecht! Die aardige achtergrondfoto? Dat geinige gedicht? Die mooie muziek? De eigenaar heeft waarschijnlijk liever niet dat u het zonder zijn of haar toestemming gebruikt. Dit wordt anders wanneer u bijvoorbeeld muziek streamt via een legale streamingdienst als Spotify of Deezer of u de te gebruiken foto’s aankoopt via een stockbureau. Hoe zit het nu precies?
Gratis en onbeperkt?
Vaak wordt gedacht dat alles wat op het internet te vinden is gratis en onbeperkt mag worden gebruikt. Dit is echter niet juist. Zoals u ‘offline’ niet zomaar een dvd uit de winkel mag stelen, mag u op het internet niet zomaar de nieuwste Disneyfilm downloaden. Lange tijd werd gedacht dat dit mocht, mits uitsluitend voor thuisgebruik. Inmiddels heeft de Europese rechter bepaald dat ook thuisgebruik niet is toegestaan. U mag natuurlijk wel gebruikmaken van legale diensten als Netflix, omdat zij de filmmakers, en daarmee dus de eigenaren van het recht op deze film, een vergoeding aanbieden.
Portretrecht; de selfie-aap
Met foto’s werkt het precies hetzelfde. Wanneer u een foto maakt, verkrijgt u automatisch de rechten van deze foto. Herinnert u zich de aap die een foto van zichzelf, een selfie, maakte met een camera welke hij uit de handen van een natuurfotograaf griste? Deze aap gaf een mooi voorbeeld van het auteursrecht en het portretrecht. Als onderwerp van de foto ligt het portretrecht bij de aap; hij zou mogen beslissen of hij de foto gepubliceerd wenst te zien. Daarnaast heeft de aap het auteursrecht van de foto; hij heeft namelijk de foto gemaakt en mag daarom bepalen of de foto verder wordt verspreid. Jammer voor de aap, de Hoge Raad, het hoogste civiele rechtscollege in Nederland, heeft bepaald dat auteursrecht alleen dan bestaat wanneer zij is gevormd door menselijke arbeid, door creatieve keuzes en daarom als voortbrengsel van de menselijke geest. U zou kunnen beargumenteren dat de mens van de aap afstamt, maar de bedoeling van de Hoge Raad lijkt mij helder.
Vakantiekiekjes
Hoe kan het dat mijn vakantiekiekje toch op diverse websites opduikt? Wanneer u uw foto’s op het internet deelt, bijvoorbeeld via websites als Flickr, let dan goed op welke rechten u prijsgeeft. U kunt bijvoorbeeld aanvinken dat uw foto voor niet-commerciële doeleinden mag worden gebruikt. Iedereen mag in dat geval uw foto voor privédoeleinden gebruiken, zodat het kan gebeuren dat uw foto als omslagfoto van uw buurvrouw op Facebook of LinkedIn opduikt.
